Thời gian qua hoạt động KH&CN nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền và của Bộ Khoa học và Công nghệ; sự nỗ lực và trách nhiệm của các cấp, các ngành, nhất là của đội ngũ cán bộ khoa học trong tỉnh, hoạt động KH&CN đã có những đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế – xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh của tỉnh. Cơ chế chính sách cho lĩnh vực KH&CN đã được quan tâm ban hành kịp thời. Công tác tuyên truyền phổ biến các chính sách tới các cơ quan, ban, ngành và các tổ chức, cá nhân được quan tâm triển khai thực hiện. Công tác quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ đã chỉ đạo triển khai đạt được nhiều kết quả nổi bật, góp phần giải quyết những vấn đề cấp thiết và có tầm ảnh hưởng đến phát triển kinh tế – xã hội của các địa phương; hiệu quả của hoạt động nghiên cứu ứng dụng được nâng cao, có sự gắn bó kết chặt chẽ hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ với sản xuất, đời sống, nhu cầu xã hội. Công tác sở hữu trí tuệ, truy xuất nguồn gốc, mã số mã vạch, giải thưởng chất lượng thời gian qua được đẩy mạnh với 35 nhãn hiệu được cấp văn bằng bảo hộ, 54 cơ sở đăng ký mã số mã vạch, 104 sản phẩm được công bố tiêu chuẩn cơ sở, ghi nhãn hàng hóa. Công tác kiểm định phương tiện đo được duy trì đã giúp các tổ chức, cá nhân đảm bảo đo lường phục vụ sản xuất, giao nhận, thanh toán hàng hóa an toàn trong sử dụng và sản xuất. Bên cạnh đó, các hoạt động về sáng kiến, an toàn bức xạ hạt nhân, sở hữu trí tuệ, các hoạt động sự nghiệp KH&CN… thường xuyên được quan tâm chỉ đạo đã đạt được nhiều kết quả tích cực, cụ thể:
Về hoạt động tham mưu: Sở Khoa học và Công nghệ đã tích cực tham mưu cho tỉnh thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách của Nhà nước về khoa học và công nghệ (KH&CN), từng bước cụ thể hóa các chính sách của Trung ương phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội của địa phương, tiêu biểu như tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định số 15/2022/QĐ-UBND ngày 05/5/2022 Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lai Châu; Quyết định số 978/QĐ-UBND ngày 03/8/2022 ban hành Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng tỉnh Lai Châu; Quyết định 979/QĐ-UBND ngày 03/8/2022 Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Trung tâm Kiểm định và Phát triển khoa học công nghệ tỉnh Lai Châu; Quyết định số 42/2020/QĐ-UBND ngày 26/11/2020Quy định về quản lý hoạt động đo lường trên địa bàn tỉnh Lai Châu, Quyết định số 18/2020/QĐ-UBND ngày 02/6/2020 Quy định sáng kiến và hướng dẫn thi hành Điều lệ sáng kiến trên địa bàn tỉnh Lai Châu; Quyết định số 994/QĐ-UBND ngày 30/7/2021 Quy chế xét chọn và tôn vinh danh hiệu “Trí thức Lai Châu tiêu biểu”; Kế hoạch số 2306/KH-UBND ngày 04/7/2022 kế hoạch tổ chức Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam 2022 tại Lai Châu (Techfest Việt Nam 2022 tại Lai Châu); Kế hoạch số 3336/KH-UBND ngày 09/9/2022 Kế hoạch tổ chức Hội chợ Sâm Lai Châu năm 2022… Tham mưu chuẩn bị các nội dung cho buổi thăm và làm việc tại Lai Châu của Bộ trưởng Bộ KH&CN và đoàn công tác của Bộ với lãnh đạo UBND tỉnh Lai Châu.Phối hợp với các ngành, địa phương tham mưu UBND tỉnh phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức thành công Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam 2022 tại Lai Châu.
Về hoạt động Quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo
Quản lý 49 nhiệm vụ KH&CN đã và đang triển khai thực hiện (08 nhiệm vụ cấp nhà nước, 41 nhiệm vụ cấp tỉnh). Các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ được đẩy mạnh, gắn với thực tiễn sản xuất và đời sống, góp phần phát triển nông nghiệp, nông thôn như: Phục tráng, chuyển giao 200 kg giống lúa Khẩu siêu nguyên chủng cho huyện Tân Uyên, 100 kg giống lúa Tả Cù siêu nguyên chủng cho huyện Phong Thổ; Bình tuyển được 12 giống Sơn tra trồng lấy quả và quy trình kỹ thuật phù hợp tại tỉnh Lai Châu. Hoàn thiện, chuyển giao quy trình kỹ thuật nhân giống Sâm Lai Châu; giống ớt Trung đoàn, quy trình trồng dong riềng, chuối theo hướng VietGap… Xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai các cánh đồng trồng lúa tập trung (Mường Than, Bình Lư, Mường So, Mường Khoa), bộ chữ viết dân tộc Hà Nhì tỉnh Lai Châu; xây dựng và vận hành Cổng thông tin SmartGAP hỗ trợ truy xuất sản phẩm nông sản của tỉnh. Nghiên cứu, biên soạn Địa chí tỉnh Lai Châu; nghiên cứu giải pháp năng cao công tác phòng, chống tội phạm ma túy trên địa bàn tỉnh…
Về hoạt động sở hữu trí tuệ (SHTT): Tham mưu UBND tỉnh đề xuất đặt hàng 02 dự án thuộc Chương trình phát triển tài sản trí tuệ thực hiện năm 2023; cho phép sử dụng tên địa danh Lai Châu và bản đồ tỉnh Lai Châu để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Hoa lan Lai Châu”; sử dụng tên địa danh “Tam Đường” và bản đồ huyện Tam Đường để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận “Rau dược liệu Tam Đường”; sử dụng tên địa danh “Mường Tè” và bản đồ huyện Mường Tè để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận “ớt trung đoàn Mường Tè”; sử dụng bản đồ huyện Tam Đường để đăng ký nhãn hiệu chứng nhận “Mật ong Tam Đường”; sử dụng tên địa danh Phong Thổ và bản đồ huyện Phong Thổ để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận “Gạo Tả Cù Phong Thổ”, sử dụng tên địa danh Than Uyên và bản đồ huyện Than Uyên để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận “Gạo tẻ tròn Than Uyên”; ban hành Quy chế quản lý và sử dụng nhãn hiệu Sâm Lai Châu; đề nghị chấp nhận đơn, thẩm định đơn và cấp văn bằng bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận “Sâm Lai Châu”. Đến nay trên địa bàn tỉnh đã có tổng số 85 nhãn hiệu hàng hóa được cục Sở hữu trí tuệ chấp nhận đơn đăng ký (trong đó, nhãn hiệu chứng nhận “Sâm Lai Châu” được cục Sở hữu trí tuệ chấp nhận đơn tại Quyết định 87375/QĐ-SHTT ngày 04/10/2022); 35 nhãn hiệu được cấp văn bằng bảo hộ, trong đó có 07 nhãn hiệu chứng nhận cho các sản phẩm nông sản địa phương (gạo Séng Cù, gạo Tẻ râu, gạo Khẩu Ký, gạo Nếp Tan Co Giàng, chè Tam Đường, chè Tân Uyên, Miến dong Bình Lư). Các sản phẩm được gắn nhãn hiệu chứng nhận giá trị sản phẩm bán ra thị trường tăng lên 20% – 30% so với trước và thị trường tiêu thụ được mở rộng. Tổ chức Hội thảo khoa học “Lựa chọn logo, thống nhất khu vực địa lý và quy chế quản lý sử dụng nhãn hiệu chứng nhận Sâm Lai Châu”. Hướng dẫn thủ tục đăng ký xác lập quyền SHTT cho 05 sản phẩm OCCOP của các huyện Phong Thổ, Tam Đường, Nậm Nhùn. Phối hợp với Cục Sở hữu trí tuệ, Liên minh hợp tác xã mở các lớp tập huấn về “Xây dựng và phát triển thương hiệu cho các sản phẩm địa phương” và “Vai trò của sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm” cho các học viên từ các sở, ban, ngành, tổ chức chính trị – xã hội tỉnh, huyện/thành phố và các tổ chức cá nhân sản xuất kinh doanh. Tham mưu UBND tỉnh công nhận 04 sáng kiến có phạm vi ảnh hưởng và hiệu quả áp dụng toàn quốc và 194 sáng kiến có phạm vi ảnh hưởng và hiệu quả áp dụng trên địa bàn tỉnh Lai Châu cho các cá nhân. Xây dựng dự thảo Nghị quyết quy định nội dung và mức chi từ ngân sách nhà nước để thực hiện hoạt động sáng kiến trên địa bàn tỉnh Lai Châu và xin ý kiến theo quy định.
Về hoạt động Quản lý công nghệ và thị trường công nghệ: Đôn đốc các tổ chức KH&CN trong việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ; bãi bỏ hiệu lực và thu hồi Giấy chứng nhận hoạt động KH&CN của 08 tổ chức do giải thể hoặc sáp nhập theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền (Quyết định số 40/QĐSKHCN ngày 03/03/2020). Cấp lại và cấp mới 04 Giấy chứng nhận hoạt động KH&CN cho 04 tổ chức. Cung cấp kết quả đánh giá trình độ và năng lực công nghệ sản xuất thuộc một số ngành công nghiệp chủ yếu trên địa bàn tỉnh gửi Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ tổng hợp. Ban hành hướng dẫn thực hiện hỗ trợ tài chính trong chuyển giao, ứng dụng, đổi mới công nghệ và các hoạt động khoa học và công nghệ trên địa bàn tỉnh Lai Châu. Hỗ trợ 03 tổ chức, doanh nghiệp thực hiện mô hình ứng dụng nhân rộng kết quả từ kết quả nhiệm vụ nghiêm cứu KH&CN trên địa bàn tỉnh và 05 tổ chức đổi mới công nghệ, thiết bị trong sản xuất, 02 đơn vị hỗ trợ xác lập quyền sở hữu công nghiệp với tổng kinh phí hỗ trợ 4.060 triệu đồng. Qua đó, đã góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp; nâng cao thu nhập cho người lao động của doanh nghiệp, đáp ứng nhu cầu, thị hiếu của thị trường. Cụ thể: Nâng cao năng suất sản phẩm của đơn vị từ 20 – 35%, kiểm soát được chất lượng đầu ra, tăng giá trị, giảm giá thành sản phẩm khoảng 25% so với nhập từ các tỉnh; nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm, giảm sức lao động phổ thông, góp phần tăng nguồn thu thuế cho tỉnh Lai Châu. 5. Công tác an toàn bức xạ và hạt nhân Tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định ủy quyền cấp, sửa đổi, bổ sung, gia hạn, cấp lại Giấy phép sử dụng thiết bị X-quang chẩn đoán y tế, cấp chứng chỉ nhân viên bức xạ cho người phụ trách an toàn tại cơ sở X-quang chẩn đoán y tế hoạt động trên địa bàn tỉnh. Cấp mới và gia hạn 14 giấy phép tiến hành công việc bức xạ (Sử dụng thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế), cấp 08 chứng chỉ nhân viên bức xạ, phê duyệt 03 kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ, cấp giấy xác nhận khai báo thiết bị X-quang với 03 thiết bị cho 02 cơ sở.
Về hoạt động quản lý tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng: Đã giải quyết cho 93 lượt cá nhân, doanh nghiệp sử dụng phương tiện đo có kiến nghị về sai số, qua kiểm tra có 31 phương tiện đo không đạt yêu cầu về đo lường. Phối hợp với Sở Y tế tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch xây dựng Quy chuẩn kỹ thuật địa phương tỉnh Lai Châu năm 2021 và văn bản điều chỉnh. Hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ đăng ký mã số mã vạch cho 56 cơ sở; công bố tiêu chuẩn cơ sở, ghi nhãn hàng hóa cho 105 sản phẩm; 02 doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ áp dụng và quản lý tem truy xuất nguồn gốc; 03 lượt doanh nghiệp tham dự giải thưởng chất lượng quốc gia (GTCLQG) năm 2021, 2022, theo kết quả thẩm định của Hội đồng GTCLQG năm 2021 có 01 doanh nghiệp đạt giải vàng và 01 doanh nghiệp đạt GTCLQG4; 07 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu thực hiện áp dụng HTQLCL theo TCVN ISO 9001:2015. Tổ chức các Hội nghị: nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa; truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa với tổng 300 đại biểu tham dự; Qua các hội nghị đã tuyên truyền cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất và kinh doanh trên địa bàn tỉnh về cách thực hiện để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa; về truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa, cách thức đăng ký mã số mã vạch cho các sản phẩm hàng hóa.
Về hoạt động thanh tra, kiểm tra KH&CN: Thực hiện 24 cuộc thanh tra, kiểm tra đối với 284 cơ sở. Qua kiểm tra đã ban hành 05 văn bản yêu cầu khắc phục sai phạm và tạm dừng hoạt động đo lường không phù hợp đối với 04 cơ sở, nhắc nhở 64 cơ sở.
Về hoạt động sự nghiệp KH&CN: Hàng năm, phát hành 04 số Bản tin KH&CN với 430 cuốn/số; xuất bản 12 số bản tin công nghệ phục vụ doanh nghiệp/năm; 12 bản tin TBT; phối hợp với Đài Phát thanh – Truyền hình tỉnh phát sống 06 số chuyên mục Khoa học và Đời sống/năm; tuyên truyền trên Đài Truyền thanh xã Sin Suối Hồ 02 số chuyên mục Thông tin KH&CN. Cập nhật trên 100 tin, bài, văn bản lên trang thông tin điện tử của Sở; 58 kết quả đề tài dự án và 46 phiếu thông tin đề tài, dự án đang triển khai trên địa bàn tỉnh vào bộ cơ sở dữ liệu Quốc gia có địa chỉ https://sti.vista.gov.vn. Cấp 22 giấy chứng nhận đăng ký lưu giữ kết quả nhiệm vụ KH&CN. Tổ chức các cuộc điều tra thống kê khoa học và công nghệ theo quy định. Tư vấn, hướng dẫn kỹ thuật nuôi trồng nấm sò, mộc nhĩ, nấm hương, nấm Đông trùng hạ thảo cho các hộ dân tại thành phố và các huyện Phong Thổ, Tam Đường. Duy trì hoạt động nuôi cấy mô đối với giống lan Kim Tuyến, Hoàng Thảo Kèn, Phi Điệp Tím, đông trùng hạ thảo. Tổ chức hội nghị tập huấn hướng dẫn kỹ thuật ứng dụng chế phẩm sinh học để xử lý chất thải chăn nuôi phục vụ tiêu chí nông thôn mới.Hàng năm, thực hiện kiểm định trên 2000 phương tiện đo các loại.
Nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới
Tiếp tục rà soát, xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách trong lĩnh vực KH&CN vàthực hiện hiệu quả các cơ chế, chính sách đã ban hành.
Tăng cường nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng công nghệ thúc đẩy nhanh việc ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất, đời sống. Tiếp tục chủ động hợp tác với các tổ chức nghiên cứu khoa học; thu hút hiệu quả nguồn lực từ các chương trình khoa học công nghệ của Trung ương để thực hiện tốt hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ trên địa bàn tỉnh.
Tiếp tục hướng dẫn các tổ chức, cá nhân đề nghị bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, khai thác và thực thi quyền sở hữu trí tuệ; xây dựng chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu cho các sản phẩm; xác lập và phát triển tài sản trí tuệ cho các sản phẩm nông sản chủ lực, đặc thù, có lợi thế của tỉnh, nhất là các sản phẩm OCOP. Tham mưu thực hiện tốt công tác xét công nhận phạm vi và hiệu quả áp dụng của sáng kiến hàng năm.
Tăng cường hướng dẫn, cấp phép giấy phép hoạt động KH&CN; đôn đốc các tổ chức KH&CN trong việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ. Hướng dẫn thực hiện hỗ trợ tài chính trong chuyển giao, ứng dụng, đổi mới công nghệ và các hoạt động khoa học và công nghệ trên địa bàn tỉnh Lai Châu và thực hiện công tác hỗ trợ theo quy định.
Tăng cường công tác quản lý, cấp phép hoạt động cho các cơ sở X-quang trên địa bàn tỉnh.
Chủ động triển khai kịp thời, có hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra tập trung vào các lĩnh vực nhạy cảm dễ phát sinh tiêu cực, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về khoa học và công nghệ.
Triển khai thực hiện quy định về quản lý hoạt động tiêu chuẩn đo lường chất lượng trên địa bàn tỉnh Lai Châu. Hướng dẫn và hỗ trợ tư vấn cho doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh về đăng ký mã số mã vạch, truy xuất nguồn gốc, áp dụng tiêu chuẩn cơ sở, quy chuẩn kỹ thuật địa phương, tham gia Giải thưởng chất lượng quốc gia. Thực hiện các cuộc kiểm tra về đo lường, kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa.
Duy trì và nâng cao chất lượng các ấn phẩm thông tin KH&CN. Duy trì việc thực hiện đăng ký lưu giữ kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN và thực hiện công tác thu thập, công bố thông tin, cập nhật thông tin vào cơ sở dữ liệu KH&CN Quốc gia…
Thanh Huyền (TH)
