Tiêu chuẩn Quản lý chất lượng ISO 9001:2015 do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế ISO đã ban hành ngày 15/09/2015 thay thế ISO 9001:2008.
ISO 9001 là một về Hệ thống quản lý chất lượng (HTQLCL) do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế phát triển và ban hành vào ngày 24 tháng 9 năm 2015. Phiên bản này đã được thay đổi so với phiên bản ISO 9001:2008, những thay đổi này nhằm thống nhất với cấu trúc của các hệ thống quản lý khác và đưa thêm một số yêu cầu chưa được đề cập trong phiên bản năm 2008. Bên cạnh đó, việc tiếp cận theo quá trình được thể hiện rõ hơn qua các yêu cầu đối với đầu vào và đầu ra và các tiêu chí đánh giá theo quá trình.
Mục đích của Tiêu chuẩn ISO 9001:2015: Quy định các yêu cầu đối với hệ thống quản lý chất lượng, được sử dụng khi một tổ chức cấn: Nâng cao sự thỏa mãn của khách hàng; Chứng tỏ khả năng cung cấp ổn định sản phẩm/dịch vụ đáp ứng yêu cầu khách hàng và luật định thích hợp; Giải quyết các rủi ro và cơ hội kết hợp với bối cảnh và mục tiêu của tổ chức; chứng minh sự phù hợp với các yêu cẩu HTQLCL. Tiêu chuẩn được áp dụng chung cho mọi tổ chức.
Những thay đổi chính so với ISO 9001:2008:
| ISO 9001:2008 | ISO 9001:2015 |
| Sản phẩm | Sản phẩm và dịch vụ |
| Ngoại lệ (trong phần 7) | Không còn đề cập ngoại lệ |
| Bắt buộc có sổ tay chất lượng | Không còn yêu cầu sổ tay chất lượng |
| 6 quy trình bắt buộc | Không còn yêu cầu 6 quy trình bắt buộc |
| Phải cử đại diện lãnh đạo làm QMR | Lãnh đạo cao nhất chịu trách nhiệm |
| Yêu cầu hành động phòng ngừa | Không đề cập hành động phòng ngừa |
| Tài liệu, hồ sơ | Thông tin dạng văn bản |
| Môi trường làm việc | Môi trường để vận hành các quá trình |
| Các sản phẩm được mua | Sản phẩm và dịch vụ được mua |
| Nhà cung ứng | Nhà cung cấp bên ngoài |
So sánh những điều khoản tiêu chuẩn:
| ISO 9001:2008 | ISO 9001:2015 |
| Phạm vi áp dụngTài liệu viện dẫnThuật ngữ và định nghĩaHệ thống quản lý chất lượngTrách nhiệm của lãnh đạoQuản lý nguồn lựcTạo sản phẩmĐo lường, phân tích và cải tiến | Phạm viTài liệu viện dẫnThuật ngữ và định nghĩaBối cảnh của tổ chứcLãnh đạoHoạch địnhHỗ trợQuá trình hoạt độngĐánh giá hiệu quả hoạt độngCải tiến |
Như vậy ISO 9001:2015 đã thay đổi so với ISO 9001:2008 với những điều sau: Xuất hiện một số khái niệm mới, khái niệm rủi ro là trọng tâm chính trong quá trình cung cấp sản phẩm và dịch vụ; định dạng mới về trật tự các yêu cầu của tiêu chuẩn; nhấn mạnh giá trị của tổ chức và khách hàng; chú trọng về kiểm soát rủi ro; giảm thiểu các yêu cầu về hệ thống tài liệu, nhấn mạnh các hồ sơ cần phải có. Và đặc biệt là không yêu cầu có đại diện quản lý về chất lượng hay lãnh đạo về chất lượng (QRM), không yêu cầu có một sổ tay chất lượng, không có yêu cầy chính thức cho các hành động phòng ngừa, yêu cầu xác định bối cảnh của tổ chức, các điều khoản loại trừ bằng các khoản không áp dụng, yêu cầu có các văn bản cần thiết để duy trì hoạt động và chứng minh việc thực hiện.
Theo hướng dẫn của Diễn đàn các tổ chức công nhận quốc tế (IAF), các tổ chức được chứng nhận theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008 có 3 năm kể từ ngày tiêu chuẩn mới được ban hành để chuyển đổi sang tiêu chuẩn ISO 9001:2015. Điều này có nghĩa giấy chứng nhận theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015 chỉ có thể được cấp kể từ ngày 15/09/2015 và mọi giấy chứng nhận theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008 sẽ hết hiệu lực sau ngày 14/09/2018.
Chuyển đổi sang ISO 9001:2015: Thực hiện quy định tại điểm c Khoản 4 Điều 4 Quyết định số 19/2014/QĐ-TTg; và để phù hợp, bảo đảm tiết kiệm, tránh lãng phí trong việc triển khai chuyển đổi sang phiên bản mới ISO 9001:2015, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Văn bản số 419/BKHCN-TĐC ngày 21/02/2018 hướng dẫn lộ trình việc xây dựng, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 9001:2015 vào hoạt động của các cơ quan, tổ chức thuộc hệ thống hành chính nhà nước như sau:
1. Đối với các cơ quan, tổ chức lần đầu xây dựng, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng: nghiên cứu, áp dụng theo tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 9001:2015.
2. Đối với các cơ quan, tổ chức đã xây dựng, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 9001:2008. Các Bộ, ngành, địa phương căn cứ vào tình hình thực tế, xây dựng kế hoạch chuyển đổi việc xây dựng, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 9001:2008 sang tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 9001:2015 đối với các cơ quan, tổ chức thuộc Bộ, ngành, địa phương cho phù hợp, bảo đảm tiết kiệm, tránh lãng phí, hoàn thành việc chuyển đổi trước ngày 30/6/2021./.
Duy Khôi
